دسته: هنر و فرهنگ خاطره

امروز اگر چند ثانیه چشم‌ها را ببندیم، در کناره‌های ذهن هنوز همان آوای کوتاهِ فلزی زنده است؛ صدایی که زمان را تقسیم می‌کرد: کلاس و تفریح، شروع و پایان. زنگ مدرسه فقط «علامت» نبود؛ یک…

چراغی که خانه را به جمع بدل می‌کرد وقتی نام چراغ نفتی را می‌شنویم، تنها یک وسیله‌ی روشنایی به ذهن نمی‌آید؛ بلکه تصویر اتاقی کوچک با گلیم‌های رنگی، بوی نفت تمیز، و نور کهرباییِ لرزان…

آب، سفر و بدرقه در حافظه جمعی ایرانیان وقتی مسافری از خانه دل می‌کند، لحظه بدرقه همیشه پر از معناست؛ لحظه‌ای که دل‌ها به‌هم گره خورده و زبان‌ها در جستجوی کلامی‌اند که هم آرام کند…

چرا چای‌خانه هنوز زنده است؟ چای‌خانه‌ها، یا همان قهوه‌خانه‌های سنتی که به تدریج نام و کارکردشان تغییر یافت، هنوز هم در بافت اجتماعی ایران حضوری زنده دارند. آن‌ها فراتر از یک محل برای نوشیدن چای‌اند؛…

صحنه‌ای آشنا دم در گاهی بعضی صحنه‌ها آن‌قدر ساده‌اند که در لحظه بی‌اهمیت به نظر می‌رسند، اما سال‌ها بعد به یکی از عمیق‌ترین خاطرات ما تبدیل می‌شوند. یکی از این صحنه‌ها، گفت‌وگوهای کوتاه و صمیمی…

از گذر محله تا نماد فرهنگی کوچه‌ها در شهرهای قدیم ایران تنها راه عبور نبودند؛ آن‌ها مرکز زندگی جمعی و حافظه‌ی اجتماعی بودند. در این میان «کوچه آشتی‌کنان» به‌عنوان یک مکان بی‌طرف نقش ویژه‌ای داشت:…

وقتی یک کوچه تبدیل به خاطره جمعی می‌شود در فرهنگ ایرانی، کوچه‌ها همیشه فراتر از یک مسیر باریک برای عبور بوده‌اند؛ آن‌ها بخشی از زندگی روزمره، همسایگی و خاطره‌های مشترک بوده‌اند. اصطلاح کوچه آشتی‌کنان دقیقاً…

چرا «عکس قدیمی» قلب خاطره را نشانه می‌رود؟ دیدن یک عکس قدیمی گاهی شبیه باز کردن قفل صندوقچه‌ای است که سال‌ها دست نخورده مانده است. در یک لحظه، تصویر محو و کاغذ زردرنگ می‌تواند ما…

آیین‌ها و مراسم سنتی، فقط مجموعه‌ای از رفتارهای تکرارشونده نیستند؛ آن‌ها ستون‌های حافظه جمعی یک جامعه‌اند. وقتی در نوروز سفره هفت‌سین می‌چینیم یا در شب یلدا انار و هندوانه می‌خوریم، درواقع در حال پیوند زدن…

چرا موسیقی کلید حافظه است؟ تأثیر موسیقی بر یادآوری خاطرات موضوعی است که هم روان‌شناسان و هم علاقه‌مندان به هنر سال‌ها درباره‌اش صحبت کرده‌اند. کافی است آهنگی قدیمی را بشنوید تا بی‌اختیار به دوران کودکی،…